Clickertraining

Een trainingsmethode die erg in de belangstelling staat is de clickermethode, ook wel "click! & treat" genoemd. Op het web is er vrij veel over te vinden. De 2 belangrijkste manieren waarop een hond (en elk ander dier) leert zijn door klassieke conditionering en door operante conditionering. Bij beide vormen van conditionering worden er associaties gelegd tussen verschillende gebeurtenissen. Bij klassiek conditioneren is dat de associatie tussen twee gebeurtenissen in de omgeving en bij operant conditioneren is dat de associatie tussen het eigen gedrag en een gebeurtenis in de omgeving. Het gebruik van de clicker is een vorm van operante conditionering.
Als je meer wilt weten over de toepassing van clicker-training bekijk dan deze youtube-serie, waar veelvuldig de clicker wordt toegepast tijdens trainingsessies.

Klassieke conditionering

Een voorbeeld van klassieke conditionering is als de hond het geluid van zijn etensbak associeert met eten krijgen. Een ander voorbeeld is dat veel honden ‘s avonds als je de TV uitzet, al klaar gaan staan bij de deur. Ze hebben door associatie geleerd dat het uitzetten van de TV betekent dat het tijd is voor de laatste ronde.
 

Operante conditionering

Bij operante conditionering leert een hond wat de consequenties van bepaald gedrag zijn. Gedrag dat hem iets positiefs oplevert zal hij herhalen, gedrag dat hem iets negatiefs of niks oplevert zal hij niet herhalen. Als een hond een keer per ongeluk op het pedaal van de pedaalemmer trapt met zijn poot en daar vervolgens heerlijke restanten van een maaltijd vindt, zal hij vaker op dat pedaal gaan trappen. Krijgt hij daarentegen met een klap de deksel op zijn kop, dan laat hij het wel uit zijn hoofd dit gedrag te herhalen. Vindt hij niks van waarde in de pedaalemmer, dan is de pedaalemmer ook niet meer interessant.

Belonen

Het uitgangspunt is dat een hond gedrag graag zal herhalen als hem dat iets oplevert. Hiervan maken we bij trainen al langer gebruik, maar bij de clickermethode staat dit uitgangspunt centraal. Er wordt niet meer gewerkt met pijnprikkels of andere onaangename ervaringen. Een clickertrainer lokt het gewenste gedrag uit, en de hond wordt dan beloond voor het gewenste gedrag. Er wordt daarbij niet gerukt, getrokken of geduwd aan de hond.

Timing is belangrijk

Om de hond nou precies te laten weten wat er beloond zal worden gebruiken we een geluid dat door de "clicker" wordt gemaakt. De clicker is een klein plastic doosje met een metalen veertje er in, dat een heel specifiek en kort geluid maakt. Je kunt daarmee heel nauwkeurig timen, en omdat het geluid altijd hetzelfde klinkt is het voor de hond ook heel duidelijk. Na de klik krijgt de hond zijn beloning; dat zal vaak iets lekkers zijn, maar het kan ook iets anders zijn waarvoor de hond graag wil werken, zoals een spelletje met een bal of een knuffel van de baas. Hoofdzaak is dat de hond de beloning zo graag wil hebben dat hij bereid is er iets voor te doen.



De clicker wordt eigenlijk alleen gebruikt voor het aanleren van een nieuwe oefening, zodra de hond het nieuwe gedrag beheerst wordt het klikken afgebouwd. In het begin klik je voor alles wat maar een beetje lijkt op het gedrag dat je hebben wilt, maar al vrij snel kun je je eisen verzwaren en alleen die gedragingen belonen die echt ergens op lijken. Dit proces wordt "shapen" genoemd. Als de beloning niet meer elke keer gegeven wordt zal de hond steeds meer zijn best gaan doen om een beloning te verdienen, en zo kun je het gedrag gaan verfijnen tot je precies hebt wat je wilt. Pas als het gedrag naar je zin is ga je een commando aan het gedrag koppelen.

Hierna ga je de omstandigheden moeilijker maken. In het begin, als je iets wilt aanleren dat volledig nieuw is voor de hond, doe je dat in een vertrouwde omgeving zonder al te veel afleiding. De meeste oefeningen kun je zo, lui uitgestrekt liggend op de bank, in de huiskamer beginnen. Als het daar allemaal goed gaat en de hond weet wat het commando betekent ga je afleiding opzoeken. Je gaat dan bijvoorbeeld de oefening herhalen in een andere kamer, op de gang, in de tuin, op straat enz. enz. Het kan zijn dat je een paar keer opnieuw moet beginnen, omdat je elke keer als het ware de spelregels wijzigt, en de hond moet leren dat het gedrag ook in die nieuwe omgeving een beloning oplevert.